Ε4202 - ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

Α. Παραδόσεις (Διαλέξεις) του μαθήματος

Τα βασικότερα πεδία που παρουσιάζονται και αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια του μαθήματος είναι τα ακόλουθα:

Εισαγωγή στη Γεωδυναμική
Ηπειρωτικός Φλοιός, Ωκεάνιος Φλοιός, Ενδιάμεσος Φλοιός, Λιθόσφαιρα και Ασθενόσφαιρα, Χαρακτηριστικά του Γήϊνου Φλοιού και η Τεκτονική των Λιθοσφαιρικών Πλακών.

Οι Κύριες Τεκτονικές Μεγαδομές του Πλανήτη
Ωκεάνιες Λεκάνες, Δομές του Ηπειρωτικού Φλοιού, Προκάμβριες Ασπίδες, Φανεροζωϊκές Περιοχές.

Εισαγωγή στην Τεκτονική των Λιθοσφαιρικών
Πλακών (Σχετική Κίνηση Δύο Πλακών σε ένα Σφαιρικό Σώμα, Σημεία Τριπλής Συμβολής (Triple Junctions) και η Σχετική Κίνηση των Πλακών, Πεπερασμένες Κινήσεις των Τεκτονικών Πλακών, Τα Αίτια και οι Δυνάμεις που κινούν τις Τεκτονικές Πλάκες, Κατανομή της Σεισμικότητας στο Τεκτονικό Πλαίσιο των Λιθοσφαιρικών Πλακών, Πυριγενή Πετρώματα και Ηφαιστειότητα στο Πλαίσιο των Λιθοσφαιρικών Πλακών, Μεταμορφωμένα Πετρώματα και Τεκτονική των Πλακών.

Αποκλίνοντα Περιθώρια – Ηπειρωτική Ταφρογένεση
Ηπειρωτική Ταφρογένεση, Η Νέα Ωκεάνια Λεκάνη της Ερυθράς Θάλασσας, Παθητικά ή Ατλαντικού-Τύπου Περιθώρια, Ωκεάνιος Φλοιός και Κέντρα Ωκεανικής Διάνοιξης, Η Εξέλιξη από την Ηπειρωτική Ταφρογένεση στον Ωκεανό, Ωκεανός ή Αποτυχημένος Κλάδος (Failed Arm) και Αυλακογενές (Aulacogene), Μοντέλα για το Μηχανισμό Διάνοιξης του Θαλάσσιου Πυθμένα, Μετασχηματισμός Σταθερού Περιθωρίου σε Ενεργό

Ρήγματα Μετασχηματισμού και Οριζόντιας Ολίσθησης
Ωκεάνια Ρήγματα Μετασχηματισμού, Ενεργά Ηπειρωτικά Ρήγματα Μετασχηματισμού, Μεγάλα Ηπειρωτικά Ρήγματα Οριζόντιας Ολίσθησης-όχι Μετασχηματισμού, Απολιθωμένα Ρήγματα Μετασχηματισμού

Περιθώρια Σύγκλισης Λιθοσφαιρικών Πλακών
Γεωγραφία των Αναλισκόμενων Περιθωρίων, Φυσιογραφία των Ζωνών Υποβύθισης, Γεωφυσικά Χαρακτηριστικά των Αναλισκόμενων Περιθωρίων των Πλακών, Δομή και παραμόρφωση των Αναλισκόμενων Περιθωρίων.

Σύγκρουση Περιθωρίων Λιθοσφαιρικών Πλακών
Σύγκρουση Τόξου–Ηπείρου και Τόξου–Τόξου, Σύγκρουση Ηπείρου με Ήπειρο, Μοντέλα της Παραμόρφωσης στις Ζώνες Σύγκρουσης, Μοντέλα για την Τοποθέτηση των Οφιολίθων, Ζώνες Συρραφής - Suture Zones.

Ορογένεση – Ανατομία Ορογενετικών Ζωνών
Ορογενετικές Ζώνες, Τεκτονική Δομή των Ορογενετικών Ζωνών, Μεταμόρφωση και Τεκτονική στις Ορογενετικές Ζώνες, Συμπλέγματα Μεταμορφικού Πυρήνα.

Δομή των Κυριότερων Ορογενετικών Αλυσίδων
Η Οροσειρά των Άνδεων, Η Κορδιλιέρα της Βόρειας Αμερικής, Το Ορογενές των Άλπεων, Η Οροσειρά των Ιμαλαΐων, Το Ορογενετικό Σύστημα των Απαλαχίων.

Αναπαράσταση των Ηπείρων κατά το Παρελθόν
Από τη Ροδινία στην Παγγαία, Από την Παγγαία στο Σήμερα, Η Γεωλογική Σημασία της Ανακατασκευής των Ηπείρων, Ο Κύκλος του Wilson και η Τεκτονική των Πλακών.

Β. Ασκήσεις Πράξης

Ασκήσεις κατασκευής γεωλογικών τομών και προσδιορισμού της γεωτεκτονικής ένταξης και εξέλιξης με όρους της Τεκτονικής των Λιθοσφαιρικών Πλακών, από γεωλογικούς χάρτες με διάφορα γεωτεκτονικά περιβάλλοντα.

Γ. Άσκηση Πεδίου (Υπαίθρου)

ΜΟΝΟΗΜΕΡΗ ΑΣΚΗΣΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑ – ΑΡΓΟΛΙΔΑ:
Οφιόλιθοι, Γεωλογικοί σχηματισμοί, ακολουθίες αλπικών πετρωμάτων και ερμηνεία του περιβάλλοντος απόθεσής, της εξέλιξης και της τεκτονικής θέσης τους με όρους της Τεκτονικής των Λιθοσφαιρικών Πλακών

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ:

Οργάνωση Διδασκαλίας:

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Η διαδικασία αξιολόγησης γίνεται στην ελληνική γλώσσα (υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης στην αγγλική γλώσσα για τους φοιτητές του Erasmus), είτε με προόδους σε χωριστά τμήματα της ύλης είτε με τελική εξέταση στο σύνολο της ύλης και περιλαμβάνει:

Ι. ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ -ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ (50%)

• Προφορική Εξέταση ή/και
• Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης και Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής ή/και
• Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης

ΙΙ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (35%)

• Γραπτή εξέταση με Επίλυση Ασκήσεων και Προβλημάτων

ΙΙΙ. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΕΔΙΟΥ (15%)

• Προφορική εξέταση στην ύπαιθρο με παράδοση Εργασίας ή Έκθεσης

Βοηθητικό υλικό (ερωτήσεις, ασκήσεις κ.λπ.) για τις εξετάσεις είναι αναρτημένο στην ηλεκτρονική πλατφόρμα e-Class

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Eγχειρίδιο μαθήματος:

• ΛΕΚΚΑΣ Σ., ΛΟΖΙΟΣ Σ. & ΣΚΟΥΡΤΣΟΣ Ε., Εισαγωγή στη Γεωδυναμική, 332 σελ. Εκδόσεις Πανεπιστημίου Αθηνών.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

• Allen, A. P. and Allen, R. J. 2004. Basin Analysis. Principles and Applications. Oxford: Blackwell Scientific Publications.
• Allen, A. P. and Homewood, P. (Editors). 1986. Foreland Basins. Oxford: Blackwell Scientific Publications.
• Boilot, G. 1981. Geology of the Continental Margins. New York: Longman Inc.
• Busby, J. K. and Ingersoll, V. R. 1995. Tectonics of Sedimentary Basins. Massachusetts: Blackwell Science, Inc.
• Chernicoff, S. and Whitney, D. 2002. Geology. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Davies, F. G. 1999. Dynamic Earth. Plates, Plumes and Mantle Convection. Cambridge: Cambridge University Press.
• Frisch W., Meschede M. & Blakey R., 2011. Plate Tectonics. Continental Drift and Mountain Building. Springer.
• Hamblin, K. W. and Howard, D. J. 2002. Exercises in Physical Geology. New Jersey: Prentice Hall.
• Hancock, L. P. (Editor). 1994. Continental Deformation. Oxford: Pergamon Press Ltd.
• Holdsworth, E. R., Strachan, R. A. and Dewey, F. J. 1998. Continental Transpressional and Transtensional Tectonics. London: Geological Society Special Publication No 135.
• Howell, G. D. 1993. Tectonics of Suspect Terranes. Mountain Building and Continental Growth. London: Chapman & Hall.
• Kearey, Ph. And Vine, j. F. 1990. Global Tectonics. Oxford: Blackwell Scientific Publications.
• Λέκκα, Σ. 1985. Σημειώσεις Δυναμικής Γεωλογίας. Αθήνα: Εκδόσεις Πανεπιστημίου Αθηνών.
• Moores, M. E. and Twiss, J. R. 1995. Tectonics. New York: W. H. Freeman and Company.
• Olsen H. K. (Editor). 1995. Continental Rifts. Evolution, Structure, Tectonics. Publication No. 264 of the International Lithosphere Program. Amsterdam: Elsevier Science B. V.
• Pluijm, van der A. B. and Marshak S. 1997. Earth Structure. An Introduction to Structural Geology and Tectonics. U.S.A.: McGraw-Hill Companies, Inc.
• Press, F. and Siever, R. 1998. Understanding Earth. New York: W. H. Freeman and Company.
• Sengupta, S. 1997. Evolution of Geological Structures in MicrotoMacro-scales. London: Chapman & Hall.
• Skinner, J. B. and Porter, C. S. 2000. The Dynamic Earth. New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Summerfield, A. M. 2000. Geomorphology and Global Tectonics. Chichester: John Wiley & Sons, Inc.
• Tarbuck, J. E. and Lutgens, K. F. 1990. Earth. An Introduction to Physical Geology. New Jersey: Prentice Hall.
• Windley, F. B. 1995. The Evolving Continents. New York: John Wiley & Sons, Inc.

¹ Ε.Φ.: Επισκέπτες Φοιτητές (π.χ. ERASMUS)