Ε5202 - ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΕΤΑΡΤΟΓΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΓΕΩΜΟΡΦOΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

Α. Παραδόσεις (Διαλέξεις) του μαθήματος

Γεωλογία Τεταρτογενούς:

• Κλιματικές μεταβολές κατά το Τεταρτογενές και συνέπειες αυτών σε ιζήματα και ανάγλυφο.
• Παγετώδεις – Μεσοπαγετώδεις περίοδοι και η σχέση αυτών με τις μεταβολές της στάθμης της θάλασσας.
• Ολοκαινική επίκλυση και επιπτώσεις στο παράκτιο περιβάλ­λον.
• Δείκτες μεταβολής της θαλάσσιας στάθμης: αρχαιολογικοί, βιολογικοί, γεωμορφολογικοί. Ακρίβεια κάθε κατηγορίας και ερμηνεία
• Σύγχρονες τάσεις της μεταβολής της στάθμης της θάλασσας.
• Χρονοστρωματογραφία και λιθοστρωματογραφία των Τεταρτογενών αποθέσεων.
• Τεταρτογενείς αποθέσεις στον Ελληνικό και ευρύτερο Μεσογειακό χώρο και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών.
• Δειγματοληψία-ανάλυση χαλαρών ιζημάτων και γεωμορφολογικές και περιβαλλοντικές μεταβολές
• Βασικές μέθοδοι γεωχρονολόγησης
• Καρστικές παράκτιες γεωμορφές

Αρχαιο-γεωμορφολογία:

• Συμβολή της γεωμορφολογικής ανάλυσης στην κατανόηση της εξέλιξης του γήινου αναγλύφου της ευρύτερης περιοχής αρχαιολογικών χώρων και προσδιορισμός των περιβαλλοντικών ‐ μορφολογικών αλλαγών σε α) παράκτιο περιβάλλον β) ποτάμιο περιβάλλον, γ) ερημικό περιβάλλον, δ) σε παραλίμνιο κλπ.
• Γεωαρχαιολογική ανάλυση αρχαίων λιμανιών της Μεσογείου και παραδείγματα από τον Ελληνικό και διεθνή χώρο
• Μεταβολές στάθμης θάλασσας και παράκτια γεωαρχαιολογία
• Παραδείγματα αρχαιογεωμορφολογικών μελετών στον Ελληνικό και ευρύτερο Μεσογειακό χώρο.
• Προβλήματα ανεύρεσης, ανάδειξης και προστασίας αρχαιολογικών χώρων σε σχέση με διεργασίες διάβρωσης ή απόθεσης.
• Χρήση σύγχρονων μεθόδων και νέων τεχνολογιών στον εντοπισμό αρχαιολογικών χώρων.

Β. Ασκήσεις Πράξης & Εργαστηριακές Ασκήσεις

Οι ασκήσεις πράξεις αποτελούν την συνέχεια και την πρακτική εξάσκηση των διαλέξεων του μαθήματος. Περιλαμβάνουν ασκήσεις με χάρτες, δορυφορικές εικόνες, αεροφωτογραφίες, καθώς και υπολογισμούς, μετρήσεις, ερωτηματολόγια και ειδικές εργασίες για:

• τον προσδιορισμό των μεταβολών της θαλάσσιας στάθμης,
• αναγνώριση και ερμηνεία βιολογικών, αρχαιολογικών και γεωμορφολογικών δεικτών μεταβολής στάθμης θάλασσας
• τις γεωμορφολογικές διεργασίες εξέλιξης παράκτιων γεωαρχαιολογικών θέσεων
• τις γεωμορφολογικές και περιβαλλοντικές μεταβολές
• τις βασικές μεθόδους γεωχρονολόγησης
• την αναγνώριση και χαρτογράφηση των Τεταρτογενών αποθέσεων,
• την επίλυση προβλημάτων ανεύρεσης, ανάδειξης και προστασίας αρχαιολογικών χώρων σε σχέση με διεργασίες διάβρωσης ή απόθεσης
• μέθοδοι έρευνας παλαιογεωγραφικής εξέλιξης και εξέλιξης αρχαιολογικών θέσεων
• μέθοδοι έρευνας γεωαρχαιολογικών μελετών σε αρχαία λιμάνια

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ:

Οργάνωση Διδασκαλίας:

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική (στην αγγλική για τους φοιτητές του Erasmus)

Ι. ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ - ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ (50%)

• Παρουσίαση θέματος το οποίο έχει επιλεγεί από λίστα θεμάτων

ΙΙ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (50%)

• Παράδοση, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, ατομικών εργασιών οι οποίες περιλαμβάνουν επίλυση προβλημάτων των εργαστηριακών ασκήσεων .

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

• Ευελπίδου, Ν., 2019. Μεταβολές θαλάσσιας στάθμης. Da Vinci, Αθήνα. ISBN: 9789609732321. (Ιστοσελίδα Βιβλίου) .[Κωδ.ΕΥΔΟΞΟΣ: 86054068]
• Ευελπίδου Ν., Καρκάνη Α., 2022. Γεωλογία Τεταρτογενούς και Αρχαιογεωμορφολογία. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα ΚΑΛΛΙΠΟΣ
• Σημειώσεις Διδασκόντων και Ύλη που έχει αναρτηθεί στο e- class

Συναφή Επιστημονικά Περιοδικά:

• Geoarchaeology
• Journal of Quaternary Science
• Oxford Journal of Archaeology
• Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology
• Quaternary International
• Quaternary Perspectives (newsletters)
• Quaternary Research
• Quaternary Science Reviews
• Radiocarbon
• The Holocene
• Geosciencies

¹ Ε.Φ.: Επισκέπτες Φοιτητές (π.χ. ERASMUS)