Ε5208 - ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

Α. Παραδόσεις (Διαλέξεις) του μαθήματος

• Εισαγωγικές έννοιες στη περιβαλλοντική ωκεανογραφία και στη μεθοδολογία (μέσα και όργανα) διενέργειας των της παράκτιας έρευνας (π.χ., συστήματα συντεταγμένων, υδρογραφικοί χάρτες, τοπογραφία, μέθοδοι προσδιορισμού θέσης πλοίου, δορυφορικά συστήματα)
• Παράκτια υδροδυναμική με έμφαση στη παραλιακή ζώνη: Παράκτιες κυματικές συνθήκες, παραλιακά ρέυματα κυματογενούς προέλευσης, Εφαρμογή: Παράδειγμα εφαρμογής παράκτιου Υδροδυναμικού μοντέλου.
• Δυναμική Ιζηματολογία – μορφοδυναμική: Χαρακτηριστικά ιζημάτων, δυναμική (κίνηση) των ιζημάτων πυθμένα, στερεομεταφορά, μορφοδυναμικά χαρακτηριστικά παραλιακών ζωνών.Εφαρμογή/ Σύνδεση με αγορά εργασίας: ακτομηχανική διερεύνηση παράκτιων τεχνικών έργων σχετικών με τη προστασία και εμπλουτισμό παραλιακών ζωνών.
• Εφαρμοσμένη Υποθαλάσσια Ιζηματολογία και μορφολογία: Μέθοδοι αποτύπωσης της βυθομετρίας, της μορφολογίας του πυθμένα και της αναγνώρισης ενδιαιτημάτων του πυθμένα, γεωφυσικές έρευνας της γεωλογικής υποδομής του πυθμένα. Εφαρμογή/ Σύνδεση με αγορά εργασίας: Γεωτεχνικές μελέτες θεμελίωσης έργων, υποθαλάσσια ηφαίστεια, καλώδια και αγωγοί, ναυάγια, αρχαία μνημεία.
• Δορυφορική Ωκεανογραφία: Θαλάσσια τηλεπισκόπιση, αρχές και μέθοδοι επεξεργασίας δορυφορικών τηλεσκοπικών απεικονίσεων, χρήσεις και εφαρμογές στο θαλάσσιο περιβάλλον. Εφαρμογή/ Σύνδεση ΔΕ4 με αγορά εργασίας: Χρήση Δορυφορικών Εικόνων στο παράκτιο σύστημα.
• Θαλάσσια Ρύπανση: Πηγές ρύπων στο θαλάσσιο περιβάλλον, ταξινόμηση των ρύπων, επιπτώσεις των ρύπων στο θαλάσσιο περιβάλλον, αντιμετώπιση της ρύπανσης, επιβάρυνση ιζημάτων. Εφαρμογή/ με αγορά εργασίας: Παραδείγματα θαλάσσιας ρύπανσης/ μελέτες απορρύπανσης από τον Ελληνικό και τον Παγκόσμιο χώρο.
• Θαλάσσιοι πόροι: Κατηγορίες Φυσικών Πόρων, Γεωγραφική κατανομή πόρων, Εκμετάλλευση θαλάσσιου περιβάλλοντος, παγκόσμια κατάσταση αποθεμάτων. Εφαρμογή: Παράδειγμα Εκμετάλλευσης Φυσικών Πόρων στον Ελληνικό Χώρο.
• Χρήσεις του Ωκεανού: Ναυτιλία, ασφάλεια, θαλάσσιες εγκαταστάσεις, θαλάσσια τεχνικά έργα, απόρριψη αποβλήτων, στρατιωτική χρήση.
• Διεθνές Θαλάσσιο Δίκαιο: Διεθνείς Συμβάσεις (UNCLOS), Θαλάσσιες Ζώνες, Θαλάσσιος Πυθμένας. Εφαρμογή: Παράδειγμα οριοθέτησης ΑΟΖ.
• Ευρωπαϊκή και Ελληνική Νομοθεσία: Θαλάσσια Στρατηγική, Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Εφαρμογή: Παραδείγματα εφαρμογής ή μη εφαρμογής της Νομοθεσίας στον Ελληνικό Χώρο
• Ολοκληρωμένη διαχείριση παράκτιας ζώνης: Μεταβολές ακτής, ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, μέτρα προστασίας των παραλιών και των ακτών από τη διάβρωση, παράκτια οικοσυστήματα, ανάδειξη και προστασία της παράκτιας πολιτιστικής κληρονομιάς, πρωτόκολλα διαχείρισης παράκτιας (θαλάσσιας και χερσαίας) ζώνης, προστατευόμενες περιοχές, υφιστάμενο πλαίσιο για ΟΔΠΖ. Εφαρμογή: Παράδειγμα Εφαρμογής Ολοκληρωμένη διαχείρισης σε μια παράκτια περιοχή.

Β. Ασκήσεις Πράξης και Εργαστηριακές Ασκήσεις

ΜΕΡΟΣ Α΄:

• Ανάγνωση Υδρογραφικού Χάρτη, Μονάδες Μήκους και Ταχύτητας, Χάραξη Πορείας, Προσδιορισμός Θέσης και Βάθους
• Ανάλυση χρονοσειρών κύματος
• Κοκκομετρική ανάλυση ιζημάτων του θαλάσσιου πυθμένα
• Κινητικότητα των ιζημάτων (καθίζηση, επαναιώρηση, μεταφορά ιζημάτων στο θαλάσσιο περιβάλλον, Ερμηνεία αποτελεσμάτων παράκτιων υδροδυναμικών μοντέλων
• Μορφοδυναμικά χαρακτηριστικά και υπολογισμός Επιμήκους Παράλιας Στερεομεταφοράς
• Ακουστική διασκόπιση στη μελέτη του θαλάσσιου πυθμένα και υποβάθρου
• Εφαρμογή Δορυφορικών Εικόνων στην Ωκεανογραφική Έρευνα
• Ποιότητα θαλάσσιων υδάτων και ιζημάτων σχετικά με ρύπανση
• Σύνταξη μελέτης αντιμετώπισης των επιπτώσεων στη περίπτωση εκτεταμένης ρύπανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος: Αίτια, τρόπος Αντιμετώπισης, Επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον και στον άνθρωπο.
• Σχέδιο μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων παράκτιων περιοχών ιδιαίτερου ενδιαφέροντος σε περιπτώσεις όπως έντονης διάβρωσης, με πολιτιστική κληρονομιά, προστατευόμενη περιοχή (ΝΑΤΟΥΡΑ).
• Σχέδιο Εργασίας: Οικονομική Εκμετάλλευση Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (πχ. διαφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ, περίπτωση εκμετάλλευσης κοιτάσματος)

Γ. Άσκηση Πεδίου (Υπαίθρου)

Επίσκεψη στο Ωκεανογραφικό Πλοίο Αιγαίο (ΕΛΚΕΘΕ), Επίδειξη Οργάνων- Τρόπου Δειγματοληψίας. Εφαρμογή εργασίας πεδίου/ δειγματοληψίας.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ:

Οργάνωση Διδασκαλίας:

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική (στην αγγλική για τους φοιτητές του Erasmus)

Ι. ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ -ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

• Στο θεωρητικό τμήμα η βαθμολογία στηρίζεται στη γραπτή εξέταση που περιλαμβάνει την ανάπτυξη 10 θεμάτων (50% του συνολικού βαθμού)

ΙΙ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

• Στο πρακτικό τμήμα υπολογίζεται η επίδοση των Φοιτητών στις Εργαστηριακές Ασκήσεις (Πρακτικές Ασκήσεις και Σχέδια Εργασίας) και στην Προφορική Παρουσίαση ενός Σχεδίου Εργασίας. Τα κριτήρια αξιολόγησης περιλαμβάνουν τη συνέπεια παράδοσης των Ασκήσεων και το βαθμό επίτευξης των στόχων, ενώ, ειδικότερα, στα Σχέδια Εργασίας (Γραπτή Εργασία & Προφορική Παρουσίαση) συνεκτιμούνται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, η πρωτοτυπία αντιμετώπισης του θέματος, η ποιότητα των πηγών που επελέγησαν και, η ικανότητα συνεργασίας και σύνθεσης ομαδικής εργασίας. Στην περίπτωση αυτή ο βαθμός είναι απαλλακτικός εξετάσεων.

Ή ενναλακτικά

• Σε περίπτωση ασυνέπειας παράδοσης των Εργαστηριακών Ασκήσεων ο φοιτητής οδηγείται σε Γραπτή εξέταση με ανάπτυξη σύντομων θεωρητικών ερωτήσεων / ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής / επίλυση σύντομων ασκήσεων

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Εγχειρίδιο Μαθήματος:

• Εφαρμοσμένη Περιβαλλοντική Ωκεανογραφία. Σ. Πούλος & Α. Καρδιτσά, Εκδόσεις Δίσιγμα, Θεσσαλονίκη, 2020
• Σημειώσεις Μαθήματος Εφαρμοσμένης Περιβαλλοντικής Ωκεανογραφίας: Εφαρμοσμένη Ωκεανογραφία & Περιβάλλον. Σ. Πούλος & Α. Καρδιτσά

Πρόσθετο Διδακτικό Υλικό:

• Βελεγράκης Α. Σημειώσεις Δυναμικής Ιζημάτων. Τμήμα Επιστημών Θάλασσας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
• Βελεγράκης Α., 2016. Παράκτια Γεωλογία. Τμήμα Επιστημών Θάλασσας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
• Νικολάου Α., 2006. Σημειώσεις Θαλάσσιαw Περιβαλλοντικήw Γεωχημείας. Τμήμα Επιστημών Θάλασσας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
• Παπαθεοδώρου Γ., 2001. Θαλάσσια Γεωλογία (Σημειώσεις). Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών.
• Παπαθεοδώρου Γ., 2012. Περιβαλλοντική Ωκεανογραφία. Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών.
• Πούλος Σ., 2008. Εφαρμοσμένη Ωκεανογραφία & Περιβάλλον (Σημειώσεις). Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ.
• Φερεντίνος Γ., 1985. Τεχνική Ωκεανογραφία, Τόμος (Ι), Βυθομετρία- Μορφολογία- Γεωλογία.
• Φερεντίνος Γ., 2002. Μηχανική των Ωκεανών. Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών. Τμήμα Επιστημών Θάλασσας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
• Χασιώτης Θ. Σημειώσεις Θαλάσσιας Ιζηματολογίας. Τμήμα Επιστημών Θάλασσας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Συναφή Επιστημονικά Περιοδικά:

• Journal of Coastal Management

¹ Ε.Φ.: Επισκέπτες Φοιτητές (π.χ. ERASMUS)