Ε7206 - ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

Α. Παραδόσεις (Διαλέξεις) του μαθήματος

• Τι είναι η εξέλιξη. Σύντομη ιστορική αναδρομή.
• Βασικές θέσεις τις εξελικτικής θεωρίας του Δαρβίνου, Φυσική Επιλογή.
• Βασικές αρχές της Νεοδαρβινικής Θεωρίας (ή Εξελικτικής Σύνθεσης).
• Βασικές αρχές της Συστηματικής, το Δέντρο της Ζωής.
• Τι είναι η φυλογένεση, μεθοδολογία και βασικές αρχές της κλαδιστικής, κλαδογράμματα.
• Συμβάντα και τάσεις στις εξελικτικές γραμμές. Πρότυπα εξέλιξης μεταξύ διαφορετικών εξελικτικών γραμμών.
• Η έννοια του είδους, μηχανισμοί ειδογένεσης.
• Μηχανισμοί εξελικτικής αλλαγής, ρυθμός εξέλιξης, πρότυπα και αποτελέσματα της φυσικής επιλογής.
• Αρχείο απολιθωμάτων, μικροεξέλιξη και μακροεξελικτικά φαινόμενα. Μαζικές εξαφανίσεις.
• Ένταξη των πρωτευόντων στο εξελικτικό πλαίσιο. Ταξινόμηση των πρωτευόντων, "κατώτερα" και "ανώτερα" Πρωτεύοντα.
• Απλόρρινοι, Κατάρρινοι.
• Ανθρωπίδες. Βασικά στάδια της εξέλιξής τους (πρώιμα Hominini, αυστραλοπίθηκοι, Homo).
• Εισαγωγή στην ανθρώπινη οστεολογία, προσαρμογές για δίποδη βάδιση.
• Το αρχείο απολιθωμάτων πρωτευόντων του Ελληνικού χώρου.

Β. Ασκήσεις Πράξης και Εργαστηριακές Ασκήσεις

• Εφαρμογές κλαδιστικής ανάλυσης με χρήση παλαιοντολογικών μορφομετρικών δεδομένων (εφαρμογές με χρήση κατάλληλων λογισμικών, π.χ. Excel, PAST).
• Εργαστηριακές ασκήσεις ανάλυσης επιλεγμένων εξελικτικών φαινομένων (π.χ. εξέλιξη των Ιππιδών, εξέλιξη των Κυνιδών).
• Εισαγωγικές ασκήσεις στην ανθρώπινη οστεολογία. Αναγνώριση του φύλου και της ηλικίας με βάση οστεολογικά μορφομετρικά χαρακτηριστικά.
• Πρακτικές ασκήσεις σε δείγματα του Μουσείου Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας για τη διάκριση με βάση τα διαγνωστικά τους χαρακτηριστικά βασικών ομάδων πρωτευόντων (Λεμούριοι, Τάρσιοι, Πλατύρρινοι, Κατάρρινοι, Αυστραλοπίθηκοι, είδη Homo). Προσδιορισμός οικογένειας/γένους/είδους με βάση τους χαρακτήρες

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ:

Οργάνωση Διδασκαλίας:

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική (στην αγγλική για τους φοιτητές του Erasmus)

Ι. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

• Οι φοιτητές εξετάζονται γραπτώς με ερωτήσεις ανάπτυξης ή/και πολλαπλής επιλογής (50%).

ΙΙ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ

• Στο εργαστηριακό τμήμα οι φοιτητές αξιολογούνται με βάση την επίδοσή τους στις γραπτές εξετάσεις (40%) που περιλαμβάνουν ταξινόμηση και προσδιορισμό βασικών τάξων πρωτευόντων μέσω εξέτασης δειγμάτων και με βάση την επίδοσή τους στις εργαστηριακές και βιβλιογραφικές ασκήσεις (10%).

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Προτεεινόμενα Συγγράμματα:

• Ankel-Simons F. (2007). Primate Anatomy. An Introduction. Elsevier.
• Delson E., Tattersall I., Van Couvering J. A. & Brooks A.S. (2000). Encyclopedia of human evolution and prehistory. Garland Publishing.
• Fleagle J.G. (1998). Primate adaptation and evolution. Academic Press, 1-595.
• Futuyma D.J. (2005). Evolution. Sinauer Associates, 1-603.
• Lewin R. (2005). Human Evolution: An illustrated Introduction. Blackwell, Oxford, 1-277.
• Skelton P. (1993). Evolution. A biological and palaeontological approach. 1-1064.

Διανέμονται φωτοτυπίες και εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά (σε μορφή PDF), ειδικά εργασίες που αφορούν στα πρωτεύοντα του ελληνικού χώρου ή εργασίες που πραγματεύονται ειδικά θέματα εξελικτικής παλαιοντολογίας.

¹ Ε.Φ.: Επισκέπτες Φοιτητές (π.χ. ERASMUS)