Υ6205 - ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΜΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΥΔΡΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΩΝ

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

Το περιεχόμενο του μαθήματος διαρθρώνεται στις παρακάτω θεματικές ενότητες:

Α. Παραδόσεις (Διαλέξεις) του μαθήματος

• Οι έννοιες της μεταλλοφορίας και του κοιτάσματος. Η έννοια του αποθέματος και η σχετική ταξινόμηση. Σημασία των κοιτασμάτων Ο.Π.Υ στην παγκόσμια πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη και της μεταλλευτικής βιομηχανίας στην καθημερινή ζωή και τις σύγχρονες τεχνολογίες. Νομική διάκριση των τύπων κοιτασμάτων με βάση την ελληνική νομοθεσία. Γεωλογικό και γεωτεκτονικό περιβάλλον σχηματισμού κοιτασμάτων και κατανομή των στον φλοιό της Γης. Μοντέλα γένεσης, αλυσίδες αξίας Ο.Π.Υ και φάσεις ενός προγράμματος έρευνας για τον εντοπισμό κοιτασμάτων
• “Μαγματικά” Κοιτασμάτα - Μοντέλα Γένεσης.

• Θεμελιώδεις πετρολογικές και γεωχημικές διεργασίες σχηματισμού μαγματικών κοιτασμάτων. Κοιτάσματα χρωμίτη. Κοιτάσματα μετάλλων της ομάδας των σπανίων γαιών (REE) σε καρμπονατίτες , αλκαλικές μαγματικές διεισδύεις, πηγματίτες. Κοιτάσματα μετάλλων της ομάδας του λευκόχρυσου (PGM). Κοιτάσματα θειούχων μεταλλευμάτων Ni– Cu σε βασικά και υπερβασικά πετρώματα.

• “Μαγματικά-Υδροθερμικά” και “Υδροθερμικά” Κοιτασμάτα - Μοντέλα Γένεσης.

• Θεμελιώδεις υδροθερμικές διεργασίες. Γένεση Μαγματι- κών-Υδροθερμικών και Υδροθερμικών κοιτασμάτων που σχηματίζονται γύρω από μαγματικά κέντρα: Κοιτάσματα τύπου Skarn και από αντικατάσταση ανθρακικών. Συστή- ματα Πορφυρικού Χαλκού Cu και Κοιτάσματα Cu-Au-Mo Πορφυρικού τύπου. Κοιτάσματα Cu-Au–Ag Υψηλής Θείωσης. Επιθερμικά κοιτάσματα Au–Ag Χαμηλής Θείωσης. Γένεση υδροθερμικών κοιτασμάτων που σχηματίζονται στο θαλάσσιο πυθμένα: Θεμελιώδεις αρχές υποθαλάσσιας υδροθερμικής μεταλλογένεσης. Κοιτάσματα συμπαγών θειούχων μεταλλευμάτων σε ηφαιστειακά πετρώματα– (VMS) - Υποθαλάσσια μεταλλοφόρα ιζήματα. Υποθαλάσ- σια μεταλλογένεση: Κοιτάσματα Mn σε ιζήματογενή  πετρώματα - Μαγγανιούχοι κόνδυλοι. Σιδηρομαγγανιούχες (Fe-Mn) επιφλοιώσεις εμπλουτισμένες σε Co, Te, Mo κλπ.

Β. Εργαστηριακές Ασκήσεις

• Εξοικείωση των φοιτητών με τα γεωλογικά, ορυκτολογικά και πετρολογικά χαρακτηριστικά και τον χημισμό των κοιτασματολογών τύπων ΜΑΓΜ/ΥΔΡΟ και τα πετρώματά - ξενιστές τους, και παραδοτέες ασκήσεις ερμηνείας τέτοιων δεδομένων.
• Συνδυασμένες ασκήσεις μακροσκοπικής μελέτης μεταλλευμάτων και πετρωμάτων-ξενιστών και στοιχείων μεταλλογραφικής μικροσκοπίας.
• Ασκήσεις εφαρμογών ορυκτολογικών, χημικών και ιστολογικών χαρακτηριστικών μεταλλευμάτων ΜΑΓΜ/ΥΔΡΟ στην μεταλλουργική επεξεργασία τους.

Γ. Άσκηση Πεδίου (Υπαίθρου)

Μονοήμερη άσκηση υπαίθρου: (1) Κοιτάσματα Fe τύπου Skarn, Κοιτάσματα Mo πορφυρικού τύπου και κοιτάσματα Pb- Zn-Ag από αντικατάσταση ανθρακικών στην Λαυρεωτική. Αναγνώριση και ανάλυση Μεταλλογενετικών Χαρακτηριστικών (ΜΧ) στην ύπαιθρο, δηλ. λιθολογικά, τεκτονικά, μορφολογικά, ορυκτολογικά-μεταλλεύματα-σύνδρομα ορυκτά. Συγγραφή Έκθεσης (ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ!) στην οποία περιγράφονται τα ΜΧ, και σε συνδυασμό με βιβλιογραφικά και άλλα δεδομένα και πληροφορίες, σύνθεση του σχετικού Μοντέλου Γένεσης Κοιτασμάτων για την περιοχή. Η άσκηση υπαίθρου είναι υποχρεωτική ενώ οι ασκούμενοι φοιτητές παραδίδουν έκθεση η οποία αντιστοιχεί στο 30% του τελικού βαθμού του μαθήματος.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ:

Οργάνωση Διδασκαλίας:

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Οι φοιτητές αξιολογούνται στην ελληνική γλώσσα (υπάρχει δυνατότητα αξιολόγησης στα αγγλικά για φοιτητές Erasmus). Ο τελικός βαθμός διαμορφώνεται ως εξής:

Ι. Προφορική Εξέταση επί της Διδακτέας Ύλης και Πρακτική Εξέταση Δειγμάτων Χειρός

Χρησιμοποιείται μια ποικιλία τεχνικών αξιολόγησης:

• Eρωτήσεις που καλύπτουν όλη τη διδακτέα ύλη: Αξιολογείται η επίτευξη ή όχι των µαθησιακών στόχων και ιδιαίτερα η προσπάθεια που καταβάλλεται από το φοιτητή για την επίτευξή τους
• Ερωτήσεις κρίσεως: Aξιολόγείται η ικανότητα των φοιτητών να σκέφτονται, να οργανώνουν, να συνδέουν γνώσεις και να εκφράζονται µε δικά τους λόγια χρησιµοποιώντας πάντα την κατάλληλη επιστηµονική ορολογία.
• Σωστό ή λάθος: Για την αύξηση της αξιοπιστίας αυτού του τύπου ερωτήσεων ζητείται από τους φοιτητές να εξηγήσουν και να δικαιολογήσουν την απάντησή τους.

Οι πιθανές ερωτήσεις ή θέµατα προς προφορική εξέταση, αναλύονται λεπτομερώς στους φοιτητές κατά την διάρκεια των Διαλέξεων, Εργαστηριακών ασκήσεων ή Ασκήσεων Υπαίθρου. (70% του τελικού βαθμού)

ΙΙ. Ενεργή συμμετοχή στην υποχρεωτική άσκηση υπαίθρου

• Διεξάγονται υποχρεωτικές άσκήσεις υπαίθρου, οι ασκούμενοι παραδίδουν έκθεση και ο βαθμός της αντιστοιχεί στο 30% του τελικού βαθμού του Μαθήματος

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Πλέον της βιβλιογραφίας που έχει αναρτηθεί στην ειδική ιστοσελίδα του μαθήματος, συστήνεται

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

• John Ridley Ore deposit geology Cambridge University press 2013
• Lawrence Robb Ore forming processes Blackwell publishing 2004
• Anthony M.Evans Introduction to mineral exploration Blackwell Science 1995
• Pohl, Economic Geology – Principles and Practice. Willey - Blackwell 2011. [Κωδ. ΕΥΔΟΞΟΣ: 80504203]
• Taylor R., Ore Textures. Springer Berlin 2009 [Κωδ. ΕΥΔΟΞΟΣ: 73249091, electronic resource PDF]

Συναφή Επιστημονικά Περιοδικά:

• Economic Geology Journal GeoScience World
• Mineralium Deposita-International Journal for Geology, Mineralogy and Geochemistry of Mineral Deposits-Springer Link
• Ore Geology Reviews, Elsevier
• Ore and Energy Resource Geology, Elsevier

¹ Ε.Φ.: Επισκέπτες Φοιτητές (π.χ. ERASMUS)